Festos to starożytne miasto

Pałac w Festos należał do króla Radamantysa, jednego z trzech synów Zeusa i księżniczki tyryjskiej, Europy. Mimo wielu zniszczeń, wykopaliska są w naprawdę dobrym stanie. Ruiny ukazane są zwiedzającym dokładnie w takim stanie, jak je odkopano. Nie próbowano odtwarzać wnętrz czy kolorów, jak jest to w przypadku pałacu w Knossos.

Nie ma tu wielkiej masy  turystów. Nawet w szczycie sezonu bywa tu spokojnie. Można więc bez przepychania oglądać wykopaliska, a także robić zdjęcia bez przypadkowego tłumu innych zwiedzających. Wszystko to sprawia, że dla wielu jest to miejsce najcenniejsze na Krecie.  

Wspaniała historia pałacu dopełnia jego świetności. Tutaj bowiem spisano kodeks prawny na kamiennych tablicach, który można dziś oglądać w Gortynie. Mieszkał tu sprawiedliwy i ceniony król Radamantys, który po śmierci stał się sędzią zmarłych w Hadesie. W trakcie wykopalisk, znaleziono tu słynny dysk, który jest jadnym z najważniejszych eksponatów w Muzeum Archeologicznym w Heraklionie. Warto więc znaleźć czas i poświęcić chwilę na zobaczenie tego miejsca.

Historia Festos

Pierwsi mieszkańcy przybyli tu już w III tysiącleciu p.n.e., choć pierwszy pałac powstał około II tysiąclecia p.n.e. Niestety, około 1700 r. p.n.e. został zniszczony. Szybko postarano się by powstał nowy. Był o wiele większy i okazalszy. Znów nie minęły 3 wieki, by około 1450 r. p.n.e. został zniszczony, tym razem przez silne trzęsienie ziemi.

Ruiny, które możemy oglądać, prawdopodobnie pochodzą z VIII w. p.n.e. Państwo - miasto, czyli Polis silnie rywalizowało wtedy z pobliską Gortyną, która w II w. p.n.e. podbiła Festos.

Pałac w Festos a mitologia

Zeus, bóg Olimpu, znany jest z licznych miłostek. Jedna z nich była bardzo owocna w skutkach dla Krety. Zeus zakochał się bowiem, w słynącej z urody, w tyryskiej księżniczce, Europie. Pod postacią orła, sprowadził na wyspę i spłodził trzech synów. Wg podań, król Festos, Radamantys, jest potomkiem boga. Król zasłużył się jako dobry i sprawiedliwy władca. Potrafił osądzić i wydać sprawiedliwy wyrok w najbardziej zawiłych waśniach. Widzieli  i doceniali rządy; ojciec Zeus i wujek Hades. Jako nagrodę Rademenes doznał zaszczytu, aby pośmiertnie zostać sędzią ludzi po ich śmierci.

Wspomnienia po Festos

Epimenides

Epimenides, jeden z siedmiu mędrców starożytności, urodził się w Festos. Był kapłanem, poetą i filozofem. Legenda głosi, że w dzieciństwie zasnął w jaskini, by obudzić się po 57 latach jako dorosły człowiek, obdarzony ogromną mądrością. Wg różnych podań dożył wieku 157 lat, lub nawet 299.

Około 596 r. p.n.e. został wezwany do Aten. Mieszkańcy umierali tam bowiem na straszną zarazę. Zadaniem kapłana było przebłaganie bogów.

Wspomnienie o mędrcu jest w Biblii Świętej. W Liście do Tytusa, św. Paweł, gdy charakteryzuje Kreteńczyków, cytuje słowa Epimenidesa: "Kreteńczycy zawsze kłamcy, złe bestie, brzuchy leniwe". Słowa te nazwano paradoksem Epimenidesa, gdyż wypowiedział się źle o mieszkańcach wyspy, sam będąc jednym z nich.

Kodeks prawny

Tablice z wyrytym kodeksem prawnym, które podziać można w Gortynie, spisane zostały około V w. p.n.e. w Festos. Więcej o tablicach na stronie.

Dysk z Festos

Przyjmuje się, ze gliniany dysk o średnicy około 16 cm, powstał w XVII w. p.n.e. Odnalazł go, włoski archeolog Luigi Perniera w 1908 r. Dziś oglądać dysk można w Muzeum Archeologicznym w Herklionie.

Dysk (zdjącie poniżej) pokryty jest spiralnie ułożonym napisem w postaci ideogramów, przypominających pismo linearne A. Wielokrotnie podejmowano próby odszyfrowania napisu. Wiadomo, że znajduje się tu 45 różnych znaków, powtarzających się i pogrupowanych, tworząc oddzielne słowa. 

W 1948 r. grecki uczony odczytał następujący tekst:

"Pan Najwyższy - bóstwo, tronów mocarnych gwiazda,

Pan Najwyższy - słów pociechy delikatność,

Pan Najwyższy - proroctw dawca,

Pan Najwyższy - jaj białko".

Do dziś nie wiadomo z całą pewnością, czy tekst został odczytany prawidłowo.

Wykopaliska pałacu festos

Prace prowadzono w latach 1901 ÷ 1909 oraz po 1945. Odsłonięto ruiny pałacu kultury minojskiej. Zabudowania, rozmieszczone przy centralnym dziedzińcu, zajmowały obszar 8,3 tys. m². Wejście umieszczone było po zachodniej stronie. prowadziło przez monumentalne schody i podwójny portyk, na dziedziniec. Ściany sal reprezentacyjnych zdobione były kolorowymi freskami. Ponieważ odnaleziono resztki schodów prowadzących wyżej, przyjmuje się, że w starożytności kondygnacji było więcej. W starożytności prowadzono tu wyrób miedzi i produkowano brąz. Był to silnie działający ośrodek handlowy. Zachowały się ślady rudy miedzi, kanały wodne związane z jego wytopem, oraz sztuczne stoki umożliwiające transport wytopionych sztab metalu aż do portu.

Znaleziono tu także wiele zabytków, m.in. ceramikę, której przykłady w postaci dzbanów - pitosów są częstym obiektem do robienia zdjęć pamiątkowych.

Powiązane linki