Książę z liliami. JednÄ… z sal przeznaczono na freski znalezione w PaÅ‚acu w Knossos, a wÅ‚aÅ›ciwie ich fragmenty. DokÅ‚adnie odrestaurowane ukazujÄ… co znaleziono w paÅ‚acu, a co zostaÅ‚o dopracowane w trakcie badaÅ„ archeologów. Książę z liliami uznany jest za najsÅ‚ynniejszy fresk. Przedstawia mÅ‚odego mężczyznÄ™ na czerwonym tle. Szeroki pas, naszyjnik i wyrafinowane nakrycie gÅ‚owy ozdobione liliami i pawimi piórami, sugeruje, że przedstawiona postać to król lub wysokiej rangi kapÅ‚an, mieszkajÄ…cy w paÅ‚acu.

Ryton z głową byka jest przykładem rzeźby kamiennej. Pochodzi z XV w. p.n.e. Znaleziony został oczywiście w Pałacu w Knossos. Byk był najważniejszym zwierzęciem w religii minojskiej. Rogi, których nie odnaleziono, były prawdopodobnie drewniane i pokryte złotem. Oczy wykonane były z kryształu górskiego i miały namalowane źrenice. Nacięcia mają imitować sierść i grzywę. Rzeźba była tak naprawdę wazonem. Dwa otwory, jeden na górze szyi służył do wlewania płynu, dolny do opróżniania. Byk zachował się częściowo, tylko lewa strona byka jest oryginalna

Sarkofag Agia Triada pochodzi z grobu w Agia Triada, z 1400 r. p.n.e. Jest jedynym minojskim sarkofagiem kamiennym. Pokryty został tynkiem i bogato pomalowany. Freski przedstawiają sceny, które okazały się ważnymi dla archeologów, gdyż pokazują zwyczaje pogrzebowe w czasach minojskich.

Wężowe boginie, dokÅ‚adnie dwie. Znalezione zostaÅ‚y w skarbcu głównej Å›wiÄ…tyni w PaÅ‚acu w Knossos. Przyjmuje siÄ™, że pochodzÄ… z 1650 ÷ 1550 r. p.n.e. Te dwie niewielkie figurki przedstawiajÄ… boginiÄ™ matkÄ™ i jej córkÄ™, z okresu minojskiego. Nazwa nie jest przypadkowa, gdyż mniejsza z postaci, trzyma w obu rÄ™kach węże. Skomplikowana minojska szata Å›wiadczy o boskoÅ›ci postaci. Obnażone piersi silnie nawiÄ…zujÄ… do atrybutów kobiecoÅ›ci. FigurkÄ™ znaleziono z podobnÄ…, nieco wiÄ™kszÄ…. Wszystko otoczone byÅ‚o cennymi przedmiotami.

Gliniany dysk z Festos pochodzi z XVII w. p.n.e. Wyryte znaki hieroglificzne uÅ‚ożone sÄ… spiralnie od krawÄ™dzi do Å›rodka dysku, po jego obu stronach. Eksponat ważny jest, gdyż stanowi najstarsze na Å›wiecie Å›wiadectwo istnienia pisma. Nie udaÅ‚o siÄ™ odczytać tekstu. Wiadomo natomiast, że znajduje sie tu 45 różnych znaków, powtarzajÄ…cych siÄ™ i pogrupowanych, tworzÄ…c oddzielne sÅ‚owa.

ZÅ‚oty wisiorek z pszczoÅ‚ami przedstawia dwa owady połączone gÅ‚owami i odwÅ‚okami, tworzÄ…c ozdobÄ™ w ksztaÅ‚cie pierÅ›cienia. Rozpostarte skrzydÅ‚a informujÄ…, że pszczoÅ‚y przedstawione sÄ… w trakcie lotu, transportujÄ…c krople miodu. Wisiorek jest niewielki, może tym bardziej zachwyca precyzja wykonania. Wydobyty zostaÅ‚ w Malii.  Datuje siÄ™, że pochodzi z XVIII w. p.n.e.

ceny biletów


linki powiÄ…zane ze stronÄ…:

książki o Krecie i nie tylko

historia Krety

pamiÄ…tki z Grecji

grecka mitologia

wyznania Zeusa

z dzieckiem na Krecie

warto zobaczyć na Krecie

samochodem po Krecie

mapa Krety

przewodnik [pdf]

greckie przeboje

informacje dotyczÄ…ce:

  • poÅ‚ożenia,

  • cen biletów,

  • godzin otwarcia,

  • innych zabytków na Krecie

znajdziesz w kafelkach poniżej

współrzÄ™dne do nawigacji:   35.33833, 24.68637

 

moje, subiektywne uwagi:

MaÅ‚o jest tu miejsc parkingowych, trzeba szukać....

Warto tu przyjechać popoÅ‚udniu, gdy wyjadÄ… wycieczki fakultatywne, dziÄ™ki temu ominiemy tÅ‚umy. CzytaÅ‚am też opiniÄ™, że gdy wyjadÄ… duże autokary, ceny sa niższe. Nie miaÅ‚am jednak możliwoÅ›ci sprawdzenia :)

 


 

Margarites - niewielka osada na Krecie

 

Margarites to maÅ‚a miejscowość ukryta w górach, a dokÅ‚adnie u podnóża najwyższego szczytu na wyspie, Psiloritis. JadÄ…c tu trzeba mieć wiÄ™c na uwadze "ciekawÄ…" drogÄ™, peÅ‚nÄ… serpentyn i stromych podjazdów. Nie ma tu banku, poczty ani tym bardziej galerii handlowej. Jest jedna ulica i mnóstwo zakÅ‚adów garncarskich. Trudno powiedzieć, czy jest tu taniej, ale z całą pewnoÅ›ciÄ… wyroby wykonane tutaj sÄ… metodÄ… tradycyjnÄ…, czyli w miarÄ™ możliwoÅ›ci nawiÄ…zujÄ…cÄ… do czasów gdy sprzedawane produkty byÅ‚y w powszechnym użytkowaniu.  Wiele sklepów, bÄ™dÄ…cych jednoczeÅ›nie warsztatami wystawia koÅ‚o garncarskie na którym, przy turystach, rzemieÅ›lnicy wykonujÄ… istne cuda.

Garncarze w Margarites nie oceniają wysoko połyskujących i niezwykle kolorowych wazonów kupowanych w kramach, w miastach lub tam gdzie jeżdżą wycieczki fakultatywne.

Wszystko to dlatego, że wyrabiane sÄ… masowo i wypalane w piecu elektrycznym. DziÄ™ki czemu majÄ… poÅ‚yskujÄ…cÄ… i kolorowÄ… fakturÄ™. Z całą pewnoÅ›ciÄ… w czasach starożytnych nie byÅ‚o to możliwe. Dzban nawiÄ…zujÄ…cy do czasów z p.n.e. wykonany musi być rÄ™cznie a nastÄ™pnie wypalany w tradycyjnym piecu. Jest on przydymiony, maÅ‚o kolorowy ale realny dla czasów użytkowania. ZaokrÄ…glone ksztaÅ‚ty nawiÄ…zujÄ… do przeznaczenia. Kobiety trzymajÄ…c za ucho, niosÅ‚y naczynie z wodÄ… na ramieniu, czÄ™sto kilka kilometrów. Spód wiÄ™c nie mógÅ‚ mieć ostrych krawÄ™dzi gdyż pokaleczyÅ‚by obojczyki. Taki dzban musiaÅ‚ mieć podstawkÄ™, na której ustawione naczynie staÅ‚o stabilnie.

Rethymno na Krecie

 

Jest trzecim co do wielkoÅ›ci miastem na Krecie, zaraz po Heraklion i Chania. Liczy okoÅ‚o 40 000 mieszkaÅ„ców. Leży po północnej stronie wyspy, w poÅ‚owie drogi miÄ™dzy Heraklion a Chania. To tu należy skrÄ™cić na poÅ‚udnie wyspy, by spÄ™dzić dzieÅ„ na palmowej plaży Preveli. Po drodze warto odwiedzić cmentarz z okresu minojskiego w Armeni, dalej jadÄ…c urokliwym wÄ…wozem  Kourtaliotiko lub Kotsifou (sÄ… równolegÅ‚e, warto wiÄ™c w obie strony jechać innÄ… drogÄ…), nie można choć na chwilkÄ™ zatrzymać siÄ™ w kamiennym klasztorze Moni Kato Preveli. Ale to wszystko jest obok miasta Rethymno, klimatycznego, z urzekajÄ…cymi, peÅ‚nymi tawern, sklepików i kwiatów, uliczkami i kilkoma zabytkami, które warto zobaczyć. Ostatnio, latem 2019 roku, gdy kolejny raz odwiedziÅ‚am KretÄ™, zaczytaÅ‚am siÄ™ "Kronice pewnego miasta" autora Pandelis Prevelakis. Książka, oczywiÅ›cie przetÅ‚umaczona także na jÄ™zyk polski, napisana jest przez profesora historii sztuki na Akademii Sztuk PiÄ™knych w Atenach. Myli siÄ™ jednak ten, kto uzna, że pozycja jest ciężka i z trudnymi pojÄ™ciami. Sprawdza siÄ™ tu opinia, że ogromnÄ… sztukÄ… jest opowiadać o ważnych sprawach w prosty i przystÄ™pny sposób. Otóż Prevelakis, przekazuje historiÄ™ miasta, wydarzeniami z wÅ‚asnych wspomnieÅ„. W sposób bardzo indywidualny i przystÄ™pny na tyle bardzo, że można zakochać siÄ™ w mieÅ›cie, o wiele bardziej niż jakimkolwiek innym na Krecie. OsobiÅ›cie polecam z caÅ‚ego serca.

Historia Heraklionu

 

Choć trudno o zabytki z okresu archaicznego, czyli miÄ™dzy VIII a V w. p.n.e., to jednak już z tego czasu pochodzÄ… najstarsze Å›lady osadnictwa.  

 

Przyjmuje się, choć podobno jest to hipoteza, że w okresie świetności Pałacu w Knossos, czyli około 2000 - 1400 r. p.n.e., Heraklion był portem dla dzisiejszego Heraklionu. Wynika to z faktu niewielkiej odległości do morza, które zawsze było ważnym obszarem transportowym.

 

Kolejny okres, do około 1100 r. p.n.e. to czas tzw. kultury mykeńskiej, obejmującej początkowo głównie Grecję kontynentalną, jednak później rozprzestrzeniającej się na wyspy Morza Egejskiego. Nazwa tego okresu pochodzi oczywiście od słynnych Myken.

 

We wszelkich informacjach dalej powstaje luka aż do roku 824 n.e., gdy osiedlają się tu Saraceni. Nadali osadzie nazwę Chandak, czyli fosa, gdyż wykopali wokół ogromny rów obronny. Stworzyli tu przystanek dla piratów, będących postrachem całego basenu Morza Śródziemnego.

 

Cesarstwo Wschodnio-Rzymskie, nazwane Cesarstwem Bizantyjskim, ze zgrozÄ… patrzyÅ‚o na przypÅ‚ywajÄ…ce tu wciąż, z ogromnymi Å‚upami, pirackie okrÄ™ty. W roku 961 zdobyli osadÄ™. Wymordowali wszystkich Saracenów a miasto doszczÄ™tnie spalili, oczywiÅ›cie po wczeÅ›niejszym wywiezieniu wszelkich kosztownoÅ›ci do Konstantynopola, podobno aż na 300 okrÄ™tach.

 

W roku 1204, w ramach IV krucjaty, miasto wykupione zostaÅ‚o przez WenecjÄ™, za 1000 sztuk srebra. Zmienili nazwÄ™ na Candia. RozkwitÅ‚ handel ze wschodem, co powodowaÅ‚o znaczny rozwój miasta. Wenecjanie budowali bogate wille spychajÄ…c rodowitych KreteÅ„czyków na obrzeża. Konflikt narastaÅ‚, co skutkowaÅ‚o wybuchem licznych powstaÅ„. W efekcie Wenecjanie wzmocnili fortyfikacje, których mury osiÄ…gajÄ… grubość miejscami nawet 40 m. Niezależnie od konfliktu miÄ™dzy mieszkaÅ„cami a okupantem, Candia, jak wtedy nazywaÅ‚o siÄ™ dzisiejsze Heraklion, przeżywaÅ‚o rozkwit sztuki i kultury. Upadek Konstantynopola w 1453 roku spowodowaÅ‚, że osiedlili siÄ™ tu artyÅ›ci i uczeni. PowstaÅ‚a sÅ‚ynna szkoÅ‚a malarstwa. Warto wiedzieć, że urodziÅ‚ siÄ™ tu sÅ‚ynny rzeźbiarz i malarz, El Greco.

 

XVII w. przyniósÅ‚ kolejne wyzwanie. Kolejne podboje Turków OsmaÅ„skich, także Krety, sprowadziÅ‚y najeźdźców także do Heraklionu. ByÅ‚ to bardzo trudny czas. Inna kultura, inna religia, brak poszanowania życia ludzkiego... Choć wyspa statystycznie szybko sie poddaÅ‚a, bo w przeciÄ…gu czterech lat, Heraklion walczyÅ‚o 22 lata. Å»ycie straciÅ‚o 30 000 KreteÅ„czyków. Choć Turków cztery razy wiÄ™cej, to 27. IX. 1669 roku, okupanci zdobyli miasto, które nazwali Megalo Kasto, czyli Wielki Zamek, a wszyscy chrzeÅ›cijanie musieli wynieść siÄ™ poza jego granice. 

 

Ciągłe powstania miejscowej ludności, ale i wojna grecko - turecka na kontynencie, po przeszło 200 latach, bo w 1889 roku, przyczyniły się do wyjazdu najeźdźcy. Miasto znów stało się częścią wyzwolonej Krety. Zyskało nową nazwę - Heraklion, jako miasta Herkulesa.

 

Okres drugiej wojny światowej to czas licznych bombardowań.

 

Od 1971 roku miasto stanowi centrum administracyjne Krety.

Historia Chanii na Krecie

 

W IV tysiącleciu p.n.e., zgodnie z mitologią grecką, Kydon, czyli syn boga Hermesa, na wzgórzu Kastelli, założył minojską osadę o nazwie Kydonia. Lokalizacja jest idealna; teren przyległy do morza, otoczony równiną bogatą w urodzajną glebę, spełnia wszystkie warunki potrzebne do rozwoju rolnictwa i rybołówstwa.

Okres ok 2 tysiÄ…clecia p.n.e., to bardzo dobry czas dla Chanii. Kwitnie handel i żegluga. Rozwój garncarstwa przysparza wiele zysków. ByÅ‚o to jedno z najbardziej znaczÄ…cych oÅ›rodków na wyspie. Choć niewiele po tym okresie pozostaÅ‚o  wiadomo, że budowle miaÅ‚y charakter paÅ‚acowy z luksusowymi domami i zadziwiajÄ…cymi do dziÅ›  rozwiÄ…zaniami konstrukcyjnymi.

Cała architektura spłonęła w wielkim pożarze w 1450 r. p.n.e.

Miasto szybko otrząsnęło się po katastrofie. Kolejne lata, do około XI w. p.n.e., wykazują imponujący dobrobyt. Widać silne wpływy Myken, zarówno w architekturze jak i ceramice.

W 524 r. p.n.e. osiedlili się tu mieszkańcy wyspy Samos, którzy uciekali przed tyranem Polikratesem.

Okres panowania rzymskiego zaczyna siÄ™ w III w. n.e.

W 823 roku miasto zostało zdobyte przez Saracenów, którzy rządzili Kretą do 1252 roku. Wtedy to, Wenecjanie, którzy w 1211 kupili wyspę w ramach IV krucjaty, przejęli także Chanię. W 1537 roku otoczyli miasto murem. Niestety, nie na wiele sie to zdało. Gdy Turcy masowo napadali na poszczególne rejony Krety, właśnie Chanię w 1645 r. zdobyli jako pierwsze miasto. Wszystkie kościoły i klasztory zamienione zostały na meczety. Wszelkie próby walki i powstania, szybko były tłumione. Dopiero rewolucja w 1897 roku przyniosła częściową autonomię wyspie, a od 1913 roku Kreta włączona została do Grecji.

II wojna światowa to bardzo trudny czas dla Greków. Liczne bombardowania zniszczyły wiele zabytków.

Wenecka Forteca w Rethimno

 

Cytadela zbudowana została na wzgórzu Paleokastro. Pierwotnie, w czasach starożytnych, znajdował się tu akropol z sanktuarium Artemidy. O jego istnieniu świadczą znalezione liczne rzeźby. Osada z domostwami prawdopodobnie znajdowała się bliżej dzisiejszego portu. Do dziś nie zachowały się jednak żadne informacje dotyczące budowli.

Między X a XIII w. Bizantyjczycy stworzyli ufortyfikowaną osadę, jednak nie na samym wzgórzu, lecz troszkę na wschód. Mury miały kwadratowe wieże i dwie bramy.

Gdy KretÄ™ wykupili Wenecjanie, bardzo szybko miasto zasiedlone zostaÅ‚o przez burżuazjÄ™. W 1540 roku rozpoczÄ™to budowÄ™ nowego muru obronnego. CiÄ…gÅ‚e napady Tureckie i zniszczenia jakie po nich pozostawaÅ‚y, zmusiÅ‚y do podjÄ™cia siÄ™ nowej inwestycji - Weneckiej Fortecy na wzgórzu, którÄ… dziÅ› można odwiedzać. BudowÄ™ rozpoczÄ™to w 1573 roku. PoczÄ…tkowo planowano murami okalać domostwa mieszkaÅ„ców, jednak zaniechano tak rozlegÅ‚ej budowy.  Prace zakoÅ„czono w 1580 roku. Na terenie cytadeli znajdowaÅ‚a siÄ™ straż wenecka i budynki użytecznoÅ›ci publicznej. W razie inwazji tureckiej miaÅ‚o tu być schronienie dla ludnoÅ›ci.

Rethimno bardzo szybko zostało zdobyte przez Turków. Obrona trwała zaledwie 23 dni. Forteca nie stanowiła dobrej obrony, szczególnie ze względu na brak rowu wokół muru. Okazuje się jednak, że układ budowli wewnątrz był dobrze przemyślany. Przykładowo, składy amunicji usytuowano od strony północnej, budowle potrzebne do oblężenia od strony południowej. Budynki dla ludności znajdowały się w centralnej części. 13.XI.1646 roku, podczas piątej inwazji Turków Osmańskich, Rethimno zostało zdobyte. Ludność chroniąca się w cytadeli, była wymęczona chorobami, brakiem żywności i amunicji.

ZwiedzajÄ…c fortecÄ™ można czuć niedosyt, gdyż niewiele pozostaÅ‚o do zobaczenia. TrzÄ™sienie ziemi i II wojna Å›wiatowa wiele zniszczyÅ‚y. Zgliszcza budowli rozebrano.

Odrestaurowano katedrę Św. Mikołaja, którą Turcy przerobili na meczet sułtana Ibrahima. Naprzeciwko znajduje się budynek, który prawdopodobnie był więzieniem.

W odrestaurowanych budynkach latem odbywajÄ… siÄ™ imprezy kulturalne.

Weneckie Mury w Heraklion

 

Rzymianie jako pierwsi, gdy okupowali Kretę w latach 330 ÷ 828, postawili mury. Niewiele pozostało z tego czasu, skrawki pomiędzy domami, których trudno się dziś doszukać.

Gdy w 824 roku, Saraceni podbili wyspÄ™, postawili nowy mur otoczony z zewnÄ…trz rowem.

Kolejny wiek przyniósÅ‚ nowe rzÄ…dy. Bizantyjczycy nie mogÄ…c pogodzić siÄ™ ze stratÄ…, gdyż poÅ‚ożenie Krety jest wyjÄ…tkowo  dogodne, po kilku próbach, ponownie zdobyli wyspÄ™ w 961 roku. Zburzyli caÅ‚kowicie arabskie fortyfikacje i postawili nowe.

W 1204 roku, w wyniku IV krucjaty, Wenecjanie wykupili Kretę. Postrzegali port jako ważny dla bezpieczeństwa. Nie mniej jednak wzmocnili istniejące mury, tworząc Heraklion jako jeden z najlepiej ufortyfikowanych miast w basenie Morza Śródziemnego. Gdy w 1453 roku upadł Konstantynopol i widząc kolejne podboje Imperium Osmańskiego, w 1462 r. rozpoczęto budowę nowych murów. Budowa trwała przeszło 100 lat. O tym, jak ważne były dla obrony miasta świadczy to, że gdy w 1645 roku Turcy napadli na Kretę, Heraklion walczył aż 21 lat. Walka ta zasłynęła jako najdłuższe oblężenie w historii. Po zajęciu miasta, okupanci naprawili mury, nie wprowadzając nowych rozwiązań.

Cała Kreta mocno była bombardowana podczas II wojny światowej. Po odzyskaniu niepodległości, były propozycje by wyburzyć mury by w tym miejscu mogły powstawać nowe budowle, jednak rozbiórki nie dokonano. Naprawiono uszkodzenia, dzięki czemu jest to dziś jedno z najlepiej zachowanych weneckich fortyfikacji w Europie.

Mury mają długość 4,5 km, siedem bastionów; św. Andrzeja, Pantokratora, Betlejemski, Martinengo, Jezusa, Vitouri, Sambionara i cztery bramy miejskie.

6. Wenecka Loggia w Rethymno

 

Loggia w okresie okupacji weneckiej, stanowiÅ‚a miejsce spotkaÅ„ szlachty i ważnych osobistoÅ›ci zarówno z życia kulturalnego, handlowego, politycznego jak i gospodarczego.  Zawsze usytuowana byÅ‚a w centrum miasta, miaÅ‚a zadaszenie i Å›ciany z Å‚ukowymi otworami. Wszystko dlatego, by przy ogromnym, letnim upale, chronić przed sÅ‚oÅ„cem i dać możliwość ochÅ‚ody dziÄ™ki piÄ™trzÄ…cym siÄ™ podmuchom wiatrów, ale też osÅ‚aniać przed deszczem, w chÅ‚odniejszym okresie roku.

Loggia ufundowana przez weneckiego architekta Michela Sanmicheliego, powstała w XVI w.

W 1646 roku, po tureckim podboju miasta, zostaÅ‚a przeksztaÅ‚cona w meczet. Dalej, w 1924 roku, miaÅ‚ tu siedzibÄ™ Bank Narodowy.  Od 1950 roku do dziÅ›, obiekt włączony zostaÅ‚ do Muzeum Archeologicznego. Można tu zakupić certyfikowanÄ… kopiÄ™ zabytku włączonego do Funduszu Zasobów Archeologicznych.

Od siebie prywatnie;

Z każdego wyjazdu staram siÄ™ przywieźć pamiÄ…tkÄ™ nawiÄ…zujÄ…cÄ… do danego miejsca. Z KretÄ… zwiÄ…zany jest Zeus; tu siÄ™ narodziÅ‚ i wychowaÅ‚. Figurki, które oglÄ…daÅ‚am w kramach, nie zadawalaÅ‚y mnie - byÅ‚y tandetne. W Heraklionie, w jednym ze sklepików na głównej alei zobaczyÅ‚am Å›licznÄ…, niewielkÄ… postać bogini wężowej, czyli kopiÄ™ tej, która zostaÅ‚a znaleziona w sÅ‚ynnym PaÅ‚acu Knossos, a która jest w posiadaniu Muzeum Archeologicznego w Heraklionie. KosztowaÅ‚a prawie 100,- €, co dla mnie, gdy zwiedzanie samochodem jest dość kosztowne, byÅ‚o sporym wyzwaniem.  I tu przyznam, że przypadkowo, trafiÅ‚am na tematyczne miejsce. Loggia dziÅ› to tak naprawdÄ™ sklep rekomendowany przez Muzeum Archeologiczne. Można pooglÄ…dać, poczytać  skÄ…d dany eksponat pochodzi i wybrać ten, który siÄ™ spodoba, a który można zakupić zgodnie z wÅ‚asnym budżetem. I ja tak zrobiÅ‚am. KupiÅ‚am kopiÄ™ oznaczonÄ… nr 1407, która kosztowaÅ‚a 40,- € i na którÄ… dostaÅ‚am certyfikat Narodowego Muzeum Archeologicznego w Atenach. Po powrocie do domu bez problemu odnalazÅ‚am opis mojego eksponatu. DziÅ› jest dla mnie najważniejszÄ… i najwspanialszÄ… pamiÄ…tkÄ…, jakÄ… kiedykolwiek przywiozÅ‚am z wakacji. MiaÅ‚am wprawdzie niewielki problem na lotnisku, jednak rachunek z pieczÄ…tkÄ… muzeum zaÅ‚atwiÅ‚ sprawÄ™.

5. Megali Porta w Rethimno

 

W 1580 r. Wenecjanie postawili Fortecę opisaną w pkt. 1. Wcześniej jednak murami otoczyli miasto. Miały one stanowić zabezpieczenie przed inwazją Turków Osmańskich. Okazały sie mało skuteczne, więc podjęli się budowy Fortecy na wzgórzu, którą dziś jest atrakcja turystyczną w Rethimno. Nie mniej jednak, po wspomnianych murach okalających osadę, niewiele pozostało. Jednym z nielicznych wspomnień jest brama, zwana Megali Porta (Wielkie Drzwi) lub Porta Guora, od panującego wtenczas miastem, Jocopo Guoro.

Ocalała część muru wkomponowana jest w nowe zabudowania i być może stanowi część dalszą, jako ściany wewnętrzne. Sama brama też nie wygląda wyjątkowo atrakcyjnie, jednak swego czasu była to jedna z trzech głównych bram prowadzących do miasta.

4. Muzeum Archeologiczne w Rethimno

 

Gdy w 2010 roku, pierwszy raz odwiedziÅ‚am KretÄ™, Muzeum Archeologiczne mieÅ›ciÅ‚o siÄ™ w niewielkim budynku przy wejÅ›ciu do Fortu. Jednak, ze wzglÄ™du na niestabilność podÅ‚oża, tymczasowo przeniesiono eksponaty do koÅ›cioÅ‚a Å›w. Franciszka.  Choć obiekt jest zabytkowy i bardzo ciekawy, to jest tu za maÅ‚o miejsca na wszystkie eksponaty. Na stronie Ministerstwa Kultury i Sportu, można przeczytać, że w planach jest budowa nowego Muzeum Archeologicznego. 

Nie mniej jednak, sama budowla jest historycznie i architektonicznie bardzo ciekawa. Powstała w XVI w. jako katedra klasztoru Zakonu Franciszkanów. Było to także miejsce pochówku najbogatszych rodzin i ważnych urzędników. Gdy w 1654 r. Turcy zdobyli miasto, kościół włączono do kompleksu meczetu Nerantz.

Na uwagÄ™ zasÅ‚uguje, bogato zdobione na styl renesansowy, wejÅ›cie do budynku.  ZewnÄ™trzne mury z Å‚ukowymi przejÅ›ciami i zdobieniami, które nagle urywajÄ… siÄ™, Å›wiadczÄ… o tym, że dzisiejszy ukÅ‚ad ulic i budynków dalece odbiega od tych z czasów weneckich czy osmaÅ„skich.

Najstarsze eksponaty siÄ™gajÄ… okresu paleolitycznego, czyli 2 mln lat p.n.e. W kolejnym, siÄ™gajÄ…cym okresu przedpaÅ‚acowego, czyli ok. 2 000 lat p.n.e., na uwagÄ™ zasÅ‚uguje fakt, że na Krecie rozwijaÅ‚ siÄ™ wtedy przemysÅ‚ perfumeryjny. W okresie geometrycznym zaczÄ™to wyrabiać i stosować żelazo. NajmÅ‚odsze eksponaty siÄ™gajÄ… koÅ„ca podboju arabskiego. Wszystko poukÅ‚adane jest chronologicznie i ciekawie opisane.

 

Ceny biletów:

2,- € normalny   /  1,- € ulgowy

Godziny otwarcia:

zima (1.XI. - 31.III.)    8:30 ÷ 16:00

lato (1.IV. - 31.X.)    10:00 ÷ 18:00

3. Meczet Naratze w Rethimno

 

Nad zabudowaniami miasta góruje minaret meczetu Neratze, zwanego też meczetem Gazi Sussein. Pierwotnie byÅ‚ koÅ›ciół Åšw. Marii, przeksztaÅ‚cony później w klasztor augustianów. Gdy Turcy zdobyli miasto, sukcesywnie przeksztaÅ‚cali koÅ›cioÅ‚y w meczety, wprowadzajÄ…c nowÄ… religiÄ™. ÅšwiÄ…tynia zostaÅ‚a wiÄ™c w 1657 roku, zamieniona w meczet, któremu nadano miano osmaÅ„skiemu zdobywcy Rethimno, Gazi Hussein Paszy. ZdjÄ™to całą konstrukcjÄ™ dachu, by budowlÄ™ przykryć trzema kopuÅ‚ami. Budowa minaretu zajęła nieco wiÄ™cej czasu, gdyż ukoÅ„czono jÄ… dopiero w 1890 roku. Jest jednak imponujÄ…co wysoka, mierzy 27 metrów. Umieszczono na niej dwa balkony dla modlitw.

Gdy w 1925 roku, Turcy opuścili Kretę, meczet ponownie przekształcono w kościół, jednak nigdy już tej funkcji nie pełnił. Obecnie patronat przejęło Stowarzyszenie Promocji Sztuki Rethymno. Odbywają się tu koncerty i lekcje muzyki.

2. Fonatnna Rimondi w Rethimno

 

W miejscu, które jeszcze w XVII w. stanowiÅ‚o centrum weneckiego miasta, znajduje siÄ™ zabytkowa fontanna. Ufundowana zostaÅ‚a w 1626 roku, przez rektora miasta A. Rimondi. StanowiÅ‚a wtenczas jedno z głównych w mieÅ›cie źródeÅ‚ wody pitnej. Obiekt z jednej strony nawiÄ…zuje do kultury weneckiej, gdyż poprzez trzy ujÅ›cia wody, z których każdy jest w ksztaÅ‚cie gÅ‚owy lwa, to także nawiÄ…zuje do kultury greckiej, dziÄ™ki czterem kolumnom, których gÅ‚owice wykonano w stylu korynckim.

DziÅ› jest to miejsce chÄ™tnie odwiedzane przez turystów, ukryte miÄ™dzy tawernami, sklepikami i piÄ™knÄ… zieleniÄ….

1. Port Wenecki w Rethimno

 

Stary port, leżący na zach. - pół. od nowego, powstał już w X w., jednak rozbudowany został w XIII w.

Piękna latarnia morska wybudowana została przez Egipcjan, gdy w 1830 r. przejęli Kretę. Na jej miejscu wcześniej stała wybudowana przez Wenecjan.

HistoriÄ™ portu bardzo ciekawie opisuje Pandelis Prevelakis w książce pt. "Kronika pewnego miasta". Otóż od lat zmagano siÄ™ tu z ogromnym zamuleniem, co utrudniaÅ‚o bezpieczne cumowanie. ÅšciÄ…gniÄ™to pogłębiarkÄ™, dziÄ™ki której nurek, oprócz ogromu żelastwa, każdego dnia wyÅ‚awiaÅ‚ kolejne cenne przedmioty; brÄ…zowy sztylet, moździerz, mosiężnÄ… tacÄ™, a nawet ogromnÄ… armatÄ™, która po oczyszczeniu okazaÅ‚a siÄ™ weneckÄ…, gdyż znaleziono wygrawerowanego lwa. W koÅ„cu pogłębiarka trafiÅ‚a na drewno i kamienie. OkazaÅ‚o siÄ™, że zostaÅ‚y tu zatopione statki. Koszty oczyszczenia dna z dnia na dzieÅ„ rosÅ‚y. Dodatkowo, grzÄ™zÅ‚y statki nowe, przybyÅ‚e do miasta. Gdy wpÅ‚ynęły na zatopione kamienie, uszkodzone zatapiaÅ‚y.

Aby zapobiec kolejnym nieszczęściom, zaczęto organizować podwodne eksplozje dynamitu. Wszystko nie na wiele się zdało...

Nie chcÄ™ przytaczać wszystkich faktów, natomiast szczerze polecam wspomnianÄ… książkÄ™, jest lepsza od jakiegokolwiek przewodnika.

Historia Rethymno

 

PoczÄ…tki miasta datuje siÄ™ nawet na okres minojski, czyli 2 000 lat p.n.e. Jednak zabytków z tego okresu próżno szukać w mieÅ›cie. Czas późniejszy, starożytny też niewiele pozostawiÅ‚. Nawet bizantyjski nie miaÅ‚ istotnego znaczenia dla miasta i dla dzisiejszych wspomnieÅ„ i zabytków.  Dopiero okupacja wenecka, czyli od XIII w. pozostawiÅ‚a wspomnienia. Szczególnie przeÅ‚om XVI i XVII w., a wiÄ™c schyÅ‚ek ich panowania na Krecie, przysporzyÅ‚ chwałę. ByÅ‚ to czas, gdy Rethimno byÅ‚o jednym z głównych oÅ›rodków kulturalnych na wyspie. PowstaÅ‚a forteca i port z piÄ™knÄ… i klimatycznÄ… latarniÄ…, oraz Å‚atwa do ominiÄ™cia fontanna Rimondi, jako ostatnia nawiÄ…zujÄ…ca do czasów starożytnych.

Gdy w 1645 r. Rethymno zostaÅ‚o zdobyte przez Turków OsmaÅ„skich, mieszkaÅ„cy zmuszeni zostali do schronienia siÄ™ w Fortecy. Nie na dÅ‚ugo to pomogÅ‚o, gdyż już 23 dni  później, miasto zostaÅ‚o zdobyte przez nowego okupanta, który panowaÅ‚ tu aż do 1897 roku. Turcy wprowadzili nie tylko nowe rzÄ…dy. Nowa religia dla niezwykle bogobojnych mieszkaÅ„ców, przeksztaÅ‚canie koÅ›ciołów w meczety, zmieniÅ‚o obraz miasta pod każdym wzglÄ™dem. Trudno byÅ‚o przystosować siÄ™ do nowych zwyczajów, jednak czas i nowe pokolenia, przyniosÅ‚y przyzwyczajenie i oswojenie z nowÄ… rzeczywistoÅ›ciÄ….

Rok 1898, na mocy porozumienia, przyniósÅ‚ nowe rzÄ…dy. Kreta staÅ‚a siÄ™ autonomicznym paÅ„stwem, z wÅ‚asnÄ… konstytucjÄ… i rzÄ…dem. PiÄ™tnaÅ›cie lat później wyspa włączona zostaÅ‚a do Grecji. Po kolejnych dziesiÄ™ciu latach, Turcy i wszyscy islamiÅ›ci zostali wywiezieni. Na ich miejsce przyjechali uchodźcy z Azji Mniejszej, wyznajÄ…cy religiÄ™ prawosÅ‚awnÄ…, która do dziÅ› obowiÄ…zuje w caÅ‚ym paÅ„stwie.  

Dziś Rethymno to miasteczko bardzo urokliwe. Polecam odwiedzić miejsca zabytkowe, opisane poniżej, ale przede wszystkich, pospacerować, zagubić się w tych tak bardzo klimatycznych uliczkach.

7. i 8. Wenecka stocznia     9. Cysterna wenecka    -     wszystko w Heraklion

 

Począwszy od XIII w. Wenecja rządziła praktycznie na wszystkich terenach należących do Morza Śródziemnego. Aby utrzymać pozycję niepokonanego okupanta, statki wojenne i handlowe musiały być zawsze sprawne, gotowe do bezpiecznej i jak najszybszej żeglugi. Musiały być też wciąż unowocześniane. W każdym ważniejszym porcie budowano więc stocznie. W Heraklion, w okresie od XIV do XVII wieku, zbudowano łącznie aż 19, zgrupowanych w trzy kompleksy. To bardzo dużo. Świadczy, że było to ważne strategicznie miejsce. Także dlatego, że po upadku Konstantynopola, Heraklion był centrum kulturalnym Europy.

Stocznie nazwane są Neoria. Słowo wywodzi się od starogreckiego "neorion", czyli arsenał. Budowle miały mocne, kamienne mury z łukowymi otworami i sklepieniem kolebkowym. Do dziś pozostały dwie stocznie, częściowo zburzone podczas budowy trasy wzdłuż brzegu morza.

Na tyłach stoczni znajduje się zbiornik wodny także z

Cysterna przylega do arsenału. Składa się z dwóch komór połączonych łukowymi otworami.

Kilka ciekawych eksponatów Muzeum Archeologicznego w Heraklionie:

6. Muzeum Archeologiczne w Heraklion

 

choć mieści się w nieciekawym budynku, to jest jednym z największych w Europie, a drugim w Grecji, zaraz po Narodowym Muzeum Archeologicznym w Atenach. Wszystko to za sprawą niedalekiego, jednak bardzo słynnego Pałacu w Knossos, który datuje się na 2 000 lat p.n.e. Właśnie z tego powodu proponuję tu, do muzeum przyjechać po zwiedzaniu Knossos. Uzupełni wiedzę. Na terenie wykopalisk archeologicznych wystawione są kopie, a oryginały znajdują się w muzeach.

 

ceny biletów:

10,- € normalny

dzieci do lat 18 wchodzÄ… za darmo (wymagana jest szkolna legitymacja)

warto kupić bilet łączony na Pałac w Knossos i Muzeum Archeologiczne w Heraklionie za 16,- €

warunkiem jest zwiedzanie obu miejsc  w ciÄ…gu 3 dni

 

godziny otwarcia:

Å›roda - poniedziaÅ‚ek    8:00 ÷ 20:00

wtorek                        10:00 ÷ 20:00

5. Fontanna Bembo w Heraklion

 

Na trójkątnym placu Kornarou, znajdują się dwie zabytkowe fontanny. Każda ważna z innego powodu.

Pierwsza - Membo, ufundowana została przez weneckiego gubernatora Heraklionu, Gianmatteo Bembo. Powstała w latach 1552 - 1554. W tymże okresie była o tyle ważna, że umożliwiła dostęp do bieżącej wody strudzonym kupcom, turystom, czy jakimkolwiek przybyszom. Dla dzisiejszych odwiedzających fontanna jest cennym zabytkiem, gdyż nawiązuje do czasów starożytnych. Centralne miejsce zajmuje figura rzymskiego urzędnika z obszaru Ierapetra, na Krecie. Całość ozdobiona jest weneckimi herbami rodzinnymi.

Mając szacunek do zabytków, trzeba przyznać, że fontanna Bembo stoi w cieniu o wiele większej Turkish Pumphouse, ufundowanej przez wybitnego Turka. Dziś, w świecie licznych sklepów, barów, czy tawern nie doceniamy znaczenia fontann. Jednak dla wędrowców sprzed wieków, każdy dostęp do wody pitnej był zbawieniem.

Tak też było z dwiema fontannami stojącymi właściwie obok siebie, ufundowanymi w kolejnych po sobie okresach i w trakcie kolejnych greckich okupacji.

4. Wenecka Bazylika ÅšwiÄ™tego Marka w Heraklion

 

Jej pierwotny ksztaÅ‚t powstaÅ‚ w 1239 roku. O ogromnym znaczeniu Å›wiadczy fakt, że byÅ‚a to siedziba arcybiskupa rzymskiego oraz miejsce pochówku książąt Krety.  Niestety, trzÄ™sienie ziemi w 1303 i późniejsze w 1508 roku, zniszczyÅ‚o budowlÄ™. Gdy w 1669 roku, Turcy przejÄ™li miasto, stworzyli tu Å›wiÄ…tyniÄ™ tureckÄ…, zwanÄ… meczetem Defterdy. Po odrestaurowaniu w 1960 roku, sÅ‚uży do dziÅ› jako sala wystawowa i konferencyjna.

3. Wenecka loggia w Heraklion

 

Jak nazwa wskazuje, budowla powstaÅ‚a za czasów okupacji weneckiej. DokÅ‚adniej dziÄ™ki temu samemu darczyÅ„cy co fontanna obok, czyli Morosiniemu.  Dla dzisiejszych WÅ‚ochów byÅ‚o to ważne miejsce; spotkaÅ„ wÅ‚adców i szlachty. Omawiano tu najważniejsze tematy dotyczÄ…ce polityki, handlu i gospodarki. ByÅ‚o to także miejsce spotkaÅ„ towarzyskich, gdzie najznakomitsi, a wiÄ™c i najbardziej zamożni, spÄ™dzali miÅ‚o czas, także na taÅ„cach. Architektura budowli byÅ‚a mocno przemyÅ›lana, z jednej strony chroniÅ‚a przed palÄ…cym sÅ‚oÅ„cem, z drugiej tworzyÅ‚a przestrzeÅ„ dla wiatru, co w efekcie zmniejszaÅ‚o uczucie gorÄ…ca. Wenecjanie już wtedy doceniali starożytność i tu także zachowali style architektoniczne. Parter stanowiÄ… kolumny stylu doryckiego, piÄ™tro natomiast joÅ„skiego.

Gdy w 1669 roku Tury opanowali miasto, wprowadzili swoje zwyczaje. A ponieważ nie czuli potrzeby spotykania siÄ™ w tego rodzaju budowli, bardzo jÄ… zaniedbali. Loggia straciÅ‚a dawnÄ… Å›wietność i przepych. Kolejne lata, nawet stulecia powodowaÅ‚y, ze budowla popadaÅ‚a w coraz wiÄ™kszÄ… ruinÄ™. Kilka lat po zakoÅ„czeniu II wojny Å›wiatowej, podjÄ™to prace na rzecz przywrócenia dawnej Å›wietnoÅ›ci. DziÅ› jest to faktycznie miÅ‚e miejsce, w których odbywajÄ… siÄ™ różne uroczystoÅ›ci, ale i cotygodniowe spotkania Rady Miejskiej.  

Natomiast; podczas odwiedzania loggii proponuję zwrócić uwagę, że nawet w najgorętszym okresie, jest to miłe miejsce, gdzie kumulujący się wiatr między łukami opartymi na doryckich wywiewa ciepło.


 

2. Fontanna Morosini w Heraklion

 

PoÅ‚ożenie fontanny, w centrum miasta, gdzie krzyżujÄ… siÄ™ główne deptaki i gdzie jest mnóstwo klimatycznych kafejek i tawern, Å›wiadczy o tym, że wÅ‚aÅ›nie tu znajduje siÄ™ główny punkt relaksu podczas zwiedzania. Fontanna powstaÅ‚a w 1628 roku, dziÄ™ki weneckiemu gubernatorowi,  Francesco Morosiniego. Cztery kamienne lwy pochodzÄ… z XIV w. Natomiast półkola wodnego zbiornika nawiÄ…zujÄ… do greckiej mitologii.

Przykładem jest obraz przedstawiający moment, gdy Zeus pod postacią białego byka, sprowadził księżniczkę Europę na Kretę, dokładniej, na plażę Matala.

1. Wenecka twierdza Koules w Heraklion

 

Długi falochron, na którym wiatr od morza zmniejsza odczucie palącego słońca, sprzyja spacerom. Zakończony jest latarnią. Przejście całego deptaka może być nie lada wyzwaniem, biorąc pod uwagę, że trzeba jednak wrócić. Warto natomiast pokusić się o odwiedzenie jednego z najważniejszych zabytków , czyli twierdzy. Pierwsza budowla, po której już nic nie zostało, pochodziła z okresu arabskiego, czyli około IX w. Nieco później, przy wejściu do portu, powstała wieża, zwana Castellum Comunis. Stanowiła wysoką, kamienną konstrukcję. Jednak jej znaczenie bardzo osłabło, gdy w XIV w. wynaleziono proch strzelniczy. Okazała się zbyt słaba, wręcz bezużyteczna. Wenecja, która w tym okresie okupowała całą Kretę, uznała, że Heraklion jest zbyt słabo ufortyfikowany. W 1523 roku rozebrano wieżę, którą zastąpiono obecną budowlą, nazwaną wtenczas Castello a Mare, czyli morską fortecą. Kształt i wnętrze niekoniecznie każdego zachwyci. Jednak dwa fakty dotyczące konstrukcji budowli powinny wzbudzić zainteresowanie. Otóż:

  • Forteca ma powierzchniÄ™ 3600 m². Aby stworzyć odpowiednio dużą przestrzeÅ„ pod zabudowÄ™, stare, bezużyteczne statki wypeÅ‚niono kamieniami. Po zatoniÄ™ciu zwiÄ™kszyÅ‚y powierzchniÄ™ niewielkiej wysepki i stworzyÅ‚y falochron do dziÅ› użytkowany.

  • Åšciany wewnÄ™trzne majÄ… grubość 3 metrów, ale zewnÄ™trzne... aż 9! Ciężar budowli jest wiÄ™c ogromny. Morze kilkakrotnie niszczyÅ‚o fundamenty, naprawy wiÄ™c musiaÅ‚y być sukcesywnie dokonywane.

Do wnętrza fortecy prowadziły trzy wejścia. Nad każdym znajdowały się tablice, napisy i płaskorzeźby.

Sama budowla jest dwukondygnacyjna, mieści łącznie 23 izb. Parter przeznaczony miał być na armaty. Szybko jednak okazało się, że strzelnicze otwory są zbyt małe dla lufy armaty. Wyprowadzano je więc po pochylniach na górę.

Twierdza nie sprawdziła się w czasie oblężenia tureckiego. Bardzo szybko bowiem przejęli oni kontrolę nad wejściem do portu. Nowy okupant nie wprowadził dużych modyfikacji.

Dziś stanowi obiekt zabytkowy, otwarty od 8:00 do 19:00 (godziny otwarcia w różnych sezonach nie zawsze są identyczne)

Zabytki  Heraklionu  na  Krecie

Chania  na  Krecie

 

Wprawdzie nie ma tu tak wiele zabytków jak w Rethimno czy Heraklionie, to jednak miasto to uznawane jest za najÅ‚adniejsze i najatrakcyjniejsze turystycznie, na Krecie. Faktycznie, ma swój klimat.  Warto przyjechać szczególnie wieczorem, gdyż wtedy Chania dosÅ‚ownie odżywa, może dlatego, że nie mÄ™czy uciążliwy latem upaÅ‚. Niestety, dużym problemem jest komunikacja. MaÅ‚a ilość parkingów i ich niewielki obszar powoduje, że turyÅ›ci muszÄ… mocno siÄ™ natrudzić by znaleźć miejsce. JeÅ›li mogÄ™ doradzić; parkujcie nawet jeÅ›li kawaÅ‚ek drogi jest jeszcze do przejÅ›cia - później może być tylko trudniej. Dla tych, którzy przyjeżdżajÄ… komunikacjÄ… ogólnÄ… - nie wracajcie ostatnim autobusem. Na dworcu potrafiÄ… dziać siÄ™ dosÅ‚ownie dantejskie sceny, wygrywa silniejszy. Chania cudowna jest wieczorem, ale powrót może okazać siÄ™ koszmarem. Mojej rodzinie, dosÅ‚ownie cudem, udaÅ‚o siÄ™ dostać do autobusu, tylko dlatego, że siłą przepychaÅ‚am siÄ™ do wejÅ›cia. W okresie letnim turystów w tym mieÅ›cie jest ogromna ilość i każdy chce wrócić na noc do hotelu...


 

Heraklion na Krecie

 

nazywany też Iraklion lub Iraklio. Obecnie jest to największe miasto na wyspie, pełni rolę stolicy Krety. Uchodzi za brzydkie, bez wyrazu i klimatu wąskich uliczek które tak cenimy w Grecji. Z całą pewnością jest to miejsce pełne kontrastów, gdyż zabytki stoją obok nowoczesnych budowli. Mimo niechlubnej opinii uważam, że warto tu przyjechać, każdy znajdzie kilka ciekawych miejsc. Można zatrzymać się wracając z obowiązkowego Pałacu w Knossos, które oddalone jest o zaledwie 6 km, na południe.

PL

EN

Masz coÅ› do dodania? Napisz do mnie przez formularz poniżej,

lub wyślij e'mail na adres:

Może chcesz coś dodać?

Albo się czymś podzielić?

napisz na forum lub 

wyślij e'mail na adres:

kontakt@zwiedzo-maniacy.pl

Twój e-mail:
Treść wiadomości:
Wyślij
Wyślij
Formularz został wysłany — dziękujemy.
Proszę wypełnić wszystkie wymagane pola!