ceny biletów


linki powiÄ…zane ze stronÄ…:

książki o Krecie i nie tylko

historia Krety

pamiÄ…tki z Grecji

grecka mitologia

wyznania Zeusa

z dzieckiem na Krecie

warto zobaczyć na Krecie

samochodem po Krecie

mapa Krety

przewodnik [pdf]

greckie przeboje

informacje dotyczÄ…ce:

  • poÅ‚ożenia,

  • cen biletów,

  • godzin otwarcia,

  • innych zabytków na Krecie

znajdziesz w kafelkach poniżej

Bazylika św. Tytusa w Gortynie

 

KawaÅ‚eczek dalej znajdujÄ… siÄ™ ruiny bazyliki poÅ›wiÄ™conej Å›w. Tytusowi. ByÅ‚ on poganinem, prawdopodobnie pochodzenia kreteÅ„skiego. Gdy na wyspÄ™ przyjechaÅ‚ Å›w. PaweÅ‚, nawróciÅ‚ siÄ™ i przyjÄ…Å‚ chrzest. Co wiÄ™cej, przybyÅ‚y apostoÅ‚ tak zawierzyÅ‚ Tytusowi, że mianowaÅ‚ go biskupem Krety. Jednak  jako prawdziwy uczeÅ„ Å›w. PawÅ‚a, towarzyszyÅ‚ mu w podróżach i naukach. Po mÄ™czeÅ„skiej Å›mierci nauczyciela w Rzymie, w 67 r.,  wróciÅ‚ na KretÄ™ i nauczaÅ‚ do koÅ„ca swojego życia. ZginÄ…Å‚ Å›mierciÄ… mÄ™czeÅ„skÄ… w Gortynie. Prawdopodobnie tu także znajduje sie jego grób. Niestety Saraceni, po zdobyciu Krety w 823 r., zniszczyli bazylikÄ™. ZachowaÅ‚a siÄ™ relikwia gÅ‚owy Å›w. Tytusa, którÄ… w 1662 r. Wenecjanie, w obawie przed najeźdźcami Turkami,  wywieźli do bazyliki Å›w. Marka w Wenecji. W 1966 r. papież PaweÅ‚ VI zwróciÅ‚ relikwiÄ™ na KretÄ™. Obecnie znajduje siÄ™ w KoÅ›ciele Å›w. Tytusa w Heraklionie.

Mitologiczne znaczenie Gortyny

 

Zeus znany jest z miÅ‚ostek. Jedna z nich zwiÄ…zana jest z GortynÄ…. Otóż bogowi Olimpu bardzo podobaÅ‚a siÄ™ Å›miertelniczka, księżniczka o imieniu Europa. Podobno sÅ‚ynęła z niezwykÅ‚ej urody.  Zeus przybraÅ‚ postać biaÅ‚ego byka i pojawiÅ‚ siÄ™ w miejscu zabaw Europy. Ta, zachwycona urodÄ… i Å‚agodnoÅ›ciÄ… zwierzÄ™cia, usiadÅ‚a na nim.  Z okazji skorzystaÅ‚ bóg, przybraÅ‚ postać dużego, biaÅ‚ego orÅ‚a i szybko odleciaÅ‚ ze zdobyczÄ…, na KretÄ™. WylÄ…dowali na plaży Matala, skÄ…d polecieli dalej do Gortyny. Tu, w cieniu  wielkiego drzewa, posiadÅ‚ mÅ‚odÄ… dziewczynÄ™. Ze zwiÄ…zku  zrodziÅ‚o siÄ™ dwóch synów; Minos (późniejszy król Knossos i najwspanialszego dziÅ› paÅ‚acu na Krecie) i Radamantys (król mniejszych wysp archipelagu egejskiego, sÄ™dzia zmarÅ‚ych w Hadesie). Niektóre doniesienia wskazujÄ…, że Zeus szczególnÄ… miÅ‚oÅ›ciÄ… otoczyÅ‚ Minosa. Przez kilka lat opiekowaÅ‚ siÄ™ chÅ‚opcem i bardzo dbaÅ‚ o rozwój jego umiejÄ™tnoÅ›ci przywódczych i walecznych.  Samej Europie nie byÅ‚ dÅ‚ugo wierny, zadbaÅ‚ by wyszÅ‚a za mąż za Asteriosa, króla Krety, by szukać dalszych przygód miÅ‚osnych.

Gortyna dziÅ›

 

Teren wykopaliskowy starożytnej Gortyny to obszar zajmujÄ…cy okoÅ‚o 400 ha, jest najwiÄ™kszy nie tylko na caÅ‚ej wyspie, ale nawet w caÅ‚ej Grecji! RozlegÅ‚ość terenu zwiÄ…zana jest z historycznÄ… Å›wietnoÅ›ciÄ… miasta, które w okolicach III w. p.n.e. zamieszkiwaÅ‚o 300 000 ludnoÅ›ci. MieÅ›ciÅ‚y siÄ™ tutaj nie tylko mieszkania i paÅ‚ace, ale także Å›wiÄ…tynie, budynki użytecznoÅ›ci publicznej, szkoÅ‚y, Å‚aźnie, teatry, agory, gimnazjony, czy warsztaty, a wiÄ™c miejsca pracy. Do miasta wodÄ™ doprowadzano akweduktami ze źródeÅ‚ na stokach Psiloritis. Dalej, systemem wodociÄ…gów doprowadzana byÅ‚a do fontann i Å‚aźni. Do budowy wykorzystywano kamieÅ„ wydobywany z tzw. Labiryntu Messary w Ambelouzos.

Historia Gortyny

 

Przyjmuje siÄ™, że Gortyna zamieszkana byÅ‚a już w III tysiÄ…cleciu p.n.e. Jednak rozkwit osady nastÄ…piÅ‚ znacznie później; 1 600 ÷ 1 100 r. p.n.e.  OkoÅ‚o VII w. p.n.e. powstaÅ‚ tu Akropol, czyli zespół Å›wiÄ…tynny. Gortyna staÅ‚a siÄ™ ważnym oÅ›rodkiem, gdy w III w. p.n.e. pokonaÅ‚a Festos i przejęła wÅ‚adzÄ™ w caÅ‚ej okolicy poÅ‚udniowej Krety. W tym okresie mieszkaÅ‚o tu okoÅ‚o 300 000 ludnoÅ›ci, co na tamte czasy Å›wiadczy o ogromnej potÄ™dze Polis. A w okresie panowania rzymskiego, od 69 r. p.n.e.,  Gortyna byÅ‚a stolicÄ… caÅ‚ej wyspy i Afryki Północnej.

W I w. n.e. na KretÄ™ przyjechaÅ‚ Å›w. PaweÅ‚. SpotkaÅ‚ tu apostoÅ‚a Tytusa, którego mianowaÅ‚  biskupem Krety. PamiÄ…tkÄ… z nauk jest List do Tytusa w Nowym Testamencie.  W Gortynie stworzono siedzibÄ™ arcybiskupa.

PoczÄ…tek upadku miasta nastÄ…piÅ‚ w 330 r. po podbiciu przez Bizancjum, dzieÅ‚a dokonali Saraceni, podbijajÄ…c  i niszczÄ…c miasto w 826 r.

Gortyński kodeks prawny

 

Około V w. p.n.e. Kodeks Prawny został spisany w Gortynie, na kamiennych tablicach, wg systemu bustrofedon. Pierwszy wers tekstu czyta się od prawej do lewej strony, następny, od lewej do prawej i dalej na zmianę. Warto, będąc na miejscu, zwrócić na to uwagę.

Główną treścią Kodeksu Gortyny były obszary prawa rodzinnego. Np. związane z dziedziczeniem majątku. Prawo nie przewidywało możliwości przepisania majątku. Niestety, córki były pokrzywdzone, gdyż dziedziczyły połowę tego, co ich bracia.

Ciekawostką jest prawo dotyczące zawierania małżeństwa. Otóż młoda dziewczyna wychodziła za mąż za stryja. Jeśli w rodzinie było więcej córek niż ich stryjów, kolejnymi kandydatami byli kuzyni. Trzeba dodać, że monogamia w okresie starożytnym była powszechna.

Wg Platona, nieszczęściem dla ojca była córka, która za jego życia nie została wydana za mąż. W takiej sytuacji, obowiązek ten spoczywał na bracie dziewczyny, musiał bowiem on znaleźć męża dla siostry.

O zgrozo (to mój kobiecy skromny dodatek), Kodeks Prawny z Gortyny uznaje siÄ™ jako bardzo postÄ™powy i mocno zwiÄ™kszajÄ…cy prawa kobiet.

Mitologiczne znaczenie Gortyny

 

Zeus znany jest z miÅ‚ostek. Jedna z nich zwiÄ…zana jest z GortynÄ…. Otóż bogowi Olimpu bardzo podobaÅ‚a siÄ™ Å›miertelniczka, księżniczka o imieniu Europa. Podobno sÅ‚ynęła z niezwykÅ‚ej urody.  Zeus przybraÅ‚ postać biaÅ‚ego byka i pojawiÅ‚ siÄ™ w miejscu zabaw Europy. Ta, zachwycona urodÄ… i Å‚agodnoÅ›ciÄ… zwierzÄ™cia, usiadÅ‚a na nim.  Z okazji skorzystaÅ‚ bóg, przybraÅ‚ postać dużego, biaÅ‚ego orÅ‚a i szybko odleciaÅ‚ ze zdobyczÄ…, na KretÄ™. WylÄ…dowali na plaży Matala, skÄ…d polecieli dalej do Gortyny. Tu, w cieniu  wielkiego drzewa, posiadÅ‚ mÅ‚odÄ… dziewczynÄ™. Ze zwiÄ…zku  zrodziÅ‚o siÄ™ dwóch synów; Minos (późniejszy król Knossos i najwspanialszego dziÅ› paÅ‚acu na Krecie) i Radamantys (król mniejszych wysp archipelagu egejskiego, sÄ™dzia zmarÅ‚ych w Hadesie). Niektóre doniesienia wskazujÄ…, że Zeus szczególnÄ… miÅ‚oÅ›ciÄ… otoczyÅ‚ Minosa. Przez kilka lat opiekowaÅ‚ siÄ™ chÅ‚opcem i bardzo dbaÅ‚ o rozwój jego umiejÄ™tnoÅ›ci przywódczych i walecznych.  Samej Europie nie byÅ‚ dÅ‚ugo wierny, zadbaÅ‚ by wyszÅ‚a za mąż za Asteriosa, króla Krety, by samemu móc szukać dalszych przygód miÅ‚osnych.

Odeon, czyli rzymski teatr muzyczny

 

Gdy władzę na Krecie przejęli Rzymianie, wprowadzali swoje rządy, kulturę i architekturę. Jedną z najokazalszych budowli, zachwycających do dziś, były stawiane w większych miastach - Odeony.

Ponieważ Gortyna byÅ‚a stolicÄ… wyspy, miaÅ‚a swój teatr muzyczny. StanowiÅ‚ bardzo ważny obiekt kulturowy, tu odbywaÅ‚y siÄ™ spektakle teatralne i muzyczne, czy spotkania w dużym gronie. Do dziÅ› zachowaÅ‚ siÄ™ ksztaÅ‚t, Å‚awy, przejÅ›cia dla aktorów. Na tyÅ‚ach teatru znajdujÄ… siÄ™ wspomniane wyżej tablice z Kodeksem Praw.

Bazylika św. Tytusa w Gortynie

 

KawaÅ‚eczek dalej znajdujÄ… siÄ™ ruiny bazyliki poÅ›wiÄ™conej Å›w. Tytusowi. ByÅ‚ on poganinem, prawdopodobnie pochodzenia kreteÅ„skiego. Gdy na wyspÄ™ przyjechaÅ‚ Å›w. PaweÅ‚, nawróciÅ‚ siÄ™ i przyjÄ…Å‚ chrzest. Co wiÄ™cej, przybyÅ‚y apostoÅ‚ tak zawierzyÅ‚ Tytusowi na tyle mocno, że mianowaÅ‚ go biskupem Krety. Jako prawdziwy uczeÅ„ Å›w. PawÅ‚a, towarzyszyÅ‚ w podróżach i naukach. Po mÄ™czeÅ„skiej Å›mierci nauczyciela w Rzymie, w 67 r.,  wróciÅ‚ na KretÄ™ i nauczaÅ‚ do koÅ„ca swojego życia. ZginÄ…Å‚ Å›mierciÄ… mÄ™czeÅ„skÄ… w Gortynie. Prawdopodobnie tu także znajduje sie jego grób. Niestety Saraceni, po zdobyciu Krety w 823 r., zniszczyli bazylikÄ™. ZachowaÅ‚a siÄ™ relikwia gÅ‚owy Å›w. Tytusa, którÄ… w 1662 r. Wenecjanie, w obawie przed najeźdźcami Turkami,  wywieźli do bazyliki Å›w. Marka w Wenecji. W 1966 r. papież PaweÅ‚ VI zwróciÅ‚ relikwiÄ™ na KretÄ™. Obecnie znajduje siÄ™ w KoÅ›ciele Å›w. Tytusa w Heraklionie.

 

Rzeźby z Gortyny

 

Zaraz po wejÅ›ciu na teren wykopalisk, podziwiać można rzeźby tu znalezione.  PosÄ…gi, w czasach starożytnych, byÅ‚y czymÅ› bardzo ważnym dla ludnoÅ›ci. Wierzono bowiem, że figury majÄ… dusze, wrÄ™cz modlono sie do nich i proszono o różne Å‚aski. ByÅ‚y także odzwierciedleniem zamożnoÅ›ci.

 

Odeon, czyli rzymski teatr muzyczny

 

Gdy władzę na Krecie przejęli Rzymianie, wprowadzali swoje rządy, kulturę i architekturę. Jedną z najokazalszych budowli, zachwycających do dziś, były stawiane w większych miastach - Odeony.

Ponieważ Gortyna była stolicą wyspy, miała swój teatr muzyczny. Stanowił bardzo ważny obiekt kulturowy, tu odbywały się spektakle teatralne i muzyczne, czy spotkania w dużym gronie. Do dziś zachował się kształt, ławy, przejścia dla aktorów. Na tyłach teatru znajdują się wspomniane wyżej tablice z Kodeksem Praw.

Rzeźby z Gortyny

 

Zaraz po wejÅ›ciu na teren wykopalisk, podziwiać można rzeźby tu znalezione.  PosÄ…gi, w czasach starożytnych, byÅ‚y czymÅ› bardzo ważnym dla ludnoÅ›ci. Wierzono bowiem, że figury majÄ… dusze, wrÄ™cz modlono sie do nich i proszono o różne Å‚aski. ByÅ‚y także odzwierciedleniem zamożnoÅ›ci.

PL

EN

Masz coÅ› do dodania? Napisz do mnie przez formularz poniżej,

lub wyślij e'mail na adres:

Może chcesz coś dodać?

Albo się czymś podzielić?

napisz na forum lub 

wyślij e'mail na adres:

kontakt@zwiedzo-maniacy.pl

Twój e-mail:
Treść wiadomości:
Wyślij
Wyślij
Formularz został wysłany — dziękujemy.
Proszę wypełnić wszystkie wymagane pola!